Σε προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στην εκρηκτική ουσία triacetone triperoxide με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες και τους μεγάλους κινδύνους που προκύπτουν όταν η επιστήμη της Χημείας χρησιμοποιείται κακόβουλα.
Η ΧΗΜΙΚΗ ΕΝΩΣΗ TATP ΕΧΕΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΙΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ (2005), ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ (2015) ΚΑΙ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ (2016)
Το μεγάλο πρόβλημα με τη συγκεκριμένη υπερευαίσθητη και εκρηκτική χημική ένωση είναι ότι δύναται να παρασκευαστεί εύκολα χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις Χημείας.
Είναι δυνατόν η ΄΄επωφελής΄΄ χρήση της επιστήμης της Χημείας να αντιμετωπίσει την αντίστοιχη κακόβουλη χρήση της. Είναι δυνατόν να ανιχνευτεί το TATP προτού η έκρηξη του επιφέρει τραγικά αποτελέσματα;
Η απάντηση είναι εν μέρει θετική, καθώς υπάρχει μια πλειάδα τρόπων ώστε η υπερευαίσθητη χημική ένωση να εντοπιστεί. Σε αυτό βοηθάει και το γεγονός ότι εκτός από την ευαισθησία της χαρακτηρίζεται και για την πτητικότητα της.
Η ανίχνευση της TATP μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω:
- X-Ray Computed Tomography – H ύποπτη τσάντα ακτινοβολείται με ακτίνες Χ, μέσω των οποίων εκτιμάται η πυκνότητα των περιεχόμενων αντικειμένων. Η σύγκριση των δεδομένων πυκνότητας μέσω ειδικών αλγορίθμων, καθώς και μέσω βάσεων δεδομένων που εμπεριέχουν την αλληλεπίδραση εκρηκτικών (και του TATP) με τις ακτίνες Χ, μπορεί να υποδείξει τις τσάντες με το ύποπτο περιεχόμενο.
- IMS (Ion Mobility Spectrometry) – Οι ύποπτες αποσκευές/τσάντες μπορούν να διερευνηθούν περαιτέρω για την ανίχνευση της TATP καθώς μόλις pg (10-12) της πτητικής ένωσης δύναται να ανιχνευθούν λόγω του συγκεκριμένου προφίλ που παρουσιάζουν τα –θετικά- ιόντα της όταν αυτά αλληλεπιδρούν με ηλεκτρικό πεδίο.
- Φθορισμός – Το πτητικό δείγμα του εκρηκτικού εισέρχεται μέσα σε φορητή συσκευή, όπου προσδένεται σε ειδικά σχεδιασμένα αρωματικά πολυμέρη. Αυτή η πρόσδεση προκαλεί μεταβολή στο σήμα φθορισμού.
- Χρωματομετριά – Το πτητικό δείγμα του εκρηκτικού εισέρχεται μέσα σε φορητή συσκευή, όπου έρχεται σε επαφή με έναν ειδικό καταλύτη, ο οποίος το διασπά προς ακετόνη και υπεροξείδιο του υδρογόνου. Οι δύο αυτές απλές ενώσεις διαπερνούν μια σειρά από χρωστικές, με τις οποίες αλληλεπιδρούν (οξειδοαναγωγικά) μεταβάλλοντας και το χρώμα τους.
Συμπερασματικά, η ανίχνευση του TATP έχει καταστεί πια μία εύκολη και γρήγορη διαδικασία. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η ανίχνευση του είναι δυνατή προς το παρόν μόνο σε χώρους (είτε αεροδρομίων είτε μέσων μαζικής μεταφοράς) όπου πραγματοποιείται ο έλεγχος. Ποια είναι η λύση όμως στην περίπτωση όπου η ενεργοποίηση και χρήση των εκρηκτικών γίνεται σε χώρους με πολυκοσμία και πριν τα σημεία ελέγχου; Αυτό το ερώτημα ζητά εναγωνίως λύση. Φαίνεται πως η επιστήμη της Χημείας μας έχει εξοπλίσει με τα μέσα ανίχνευσης του επικίνδυνου εκρηκτικού χωρίς όμως να έχει προσδιοριστεί ακόμη ο ενδεδειγμένος τρόπος της χρήσης τους.
2. Lin H., Suslick K. A Colorimetric Sensor Array for Detection of Triacetone Triperoxide Vapor. JACS, 132, 2010, 15519-15521.
