Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος καλό θα είναι όσοι καπνίζουν να γνωρίζουν τις χημικές τοξικές ουσίες που παίρνουν και όσοι δεν καπνίζουν να γνωρίζουν γιατί δεν πρέπει να αρχίσουν το τσιγάρο, ούτε το συμβατικό, ούτε το ηλεκτρονικό. Στην κόκκινη λίστα των χημικών ουσιών που υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου προτού αυτός καεί και όταν αυτός καεί, είναι:
- 2500 χημικές ουσίες υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου προτού αυτός καεί, πολλές από αυτές είναι τοξικές.
- 5300-7000 χημικές ουσίες περιέχει το νέφος του καπνού που παράγεται όταν καπνίζουμε, πολλές από αυτές τοξικές.
- 600 από τις ουσίες του καπνού είναι πρόσθετα δηλαδή ουσίες που δεν περιέχονται στον καπνό,αλλά προστίθενται από τις καπνοβιομηχανίες για να προκαλούν εθισμό ή και να έλκουν τον καταναλωτή.
- 93 από τις ουσίες του νέφους του καπνού κρίθηκαν επικίνδυνες για την υγεία από την Επιτροπή Τροφίμων και Φαρμάκων(FDA) των ΗΠΑ και πρέπει να αναφέρονται.
- Η μενθόλη ,κύριο συστατικό της μέντας που χρησιμοποιείται ως πρόσθετο είναι τοξική.
- η ζάχαρη ένα ακόμη πρόσθετο πού μπαίνει στα τσιγάρα αυξάνει τον εθισμό στην νικοτίνη.
Ενώ το τοπίο φαίνεται θολό σε ότι αφορά τις κινήσεις της πολιτείας για την προστασία του πληθυσμού από το κάπνισμα προωθούνται νομοθετικές ρυθμίσεις που ρίχνουν αχτίδες αισιοδοξίας ή και πιθανόν όχι. Οι καπνοβιομηχανίες στις ΗΠΑ σύντομα θα πρέπει να αναφέρουν τις ακριβείς ποσότητες των 93 διαφορετικών ουσιών που περιέχονται στο νέφος του καπνού των τσιγάρων και των στριφτών τσιγάρων που θεωρούνται επικίνδυνες για την υγεία.Η Επιτροπή Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει συντάξει τον κατάλογο των 93 επικίνδυνων χημικών ουσιών.Οι καπνοβιομηχανίες αντιδρούν και ζητούν αναβολή των μέτρων ισχυριζόμενες ότι απαιτείται χρόνος για να διεξάγουν αναλύσεις για σχεδόν 100 ουσίες για κάθε προίόν. Η επιστημονική κοινότητα από την άλλη μεριά υποστηρίζει ότι οι οργανισμοί προστασίας της υγείας συμπεριφέρoνται χαλαρά έναντι των καπνοβιομηχανιών και θα έπρεπε με ένα νόμο να απαγορεύσουν όλα τα πρόσθετα στα τσιγάρα με πρώτο την μενθόλη.
Είναι γνωστές και τεκμηριωμένες οι βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα τόσο από τις ουσίες που περιέχονται στην πίσσα του καπνού όπως και της νικοτίνης. Εκείνο που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι ο καπνός εκπέμπει ραδιενέργεια. Στον καπνό του τσιγάρου υπάρχει το ραδιενεργό Πολώνιο-210 , Ρο-210, το οποίο προέρχεται από τα φωσφορικά λιπάσματα τα οποία περιέχουν ράδιο το οποίο μετατρέπεται σε πολώνιο. Το πολώνιο-210 εκπέμπει ακτινοβολία-α που εισερχόμενη στον οργανισμό προκαλεί βλάβες στο DNA, στα ερυθρά και τα λευκά αιμοσφαίρια, στον θυρεοειδή και σε πολλά αλλά ευαίσθητα όργανα, συντελεί δε και αυτό σε καρκινογενέσεις. Όταν στις αρχές τις δεκαετίας του 50 οι καπνοβιομηχανίες ανακάλυψαν την παρουσία Ρο-210 στον καπνό κατέβαλαν κάθε προσπάθεια να το απομακρύνουν χωρίς αποτέλεσμα. Όταν μετά από τέσσερα χρόνια το επέτυχαν, διαπίστωσαν ότι κατά την επεξεργασία άλλαζε και η δραστικότητα της νικοτίνης. Έτσι το 1954 οι καπνοβιομηχανίες αποφάσισαν στο βωμό του κέρδους να θυσιάσουν την δημόσια υγεία και το αποσιώπησαν. Και αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα.
Παράλληλα και ενώ η παγκόσμια εκστρατεία ενάντια στο κάπνισμα φαίνεται να αποδίδει, ένας νέος κίνδυνος αναδύεται από το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Ενώ στην αρχή εμφανίσθηκε ως ένα προϊόν που θα βοηθούσε στο κόψιμο του τσιγάρου, σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές όχι μόνο δεν βοήθησε τους καπνιστές να κόψουν το τσιγάρο, αλλά δημιούργησε και μια καινούργια κοινωνία καταναλωτών, αυτών που καπνίζουν (ατμίζουν) ηλεκτρονικό τσιγάρο και δεν είχαν καπνίσει τσιγάρα ποτέ πριν, ιδιαίτερα στην νεότερη γενιά.
Οι κίνδυνοι για την υγεία από το ηλεκτρονικό τσιγάρο όπως το ποσοστό φορμαλδεΰδης, γνωστής καρκινογόνου ουσίας που παράγεται κατά το άτμισμα είναι δεδομένη. Επιπλέον οι διάφορες αρωματικές ουσίες προκαλούν βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα όπως και οι εισπνεόμενες προπυλένογλυκόλη και γλυκερίνη .
Ασφαλώς υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πολύ λιγότερο βλαβερό από το συμβατικό τσιγάρο, ότι βοηθά στο κόψιμο του τσιγάρου, ότι δεν προκαλεί εθισμό, ότι περιέχει μικρό ποσοστό φορμαλδεΰδης και νιτροζαμινών, κλπ. Βεβαίως είναι γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει διάρκεια λιγότερο από δέκα χρόνια και συνεπώς δεν γνωρίζουμε τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.
Ας μην ξεχνάμε ότι παρά την σωρεία των ανεξαρτήτων επιστημονικών δημοσιεύσεων που επισήμαιναν τις βλάβες στην υγεία από το κάπνισμα, πέρασαν περισσότερο από 70 χρόνια πρίν μπουν οι πρώτες προειδοποιήσεις στα πακέτα των τσιγάρων. Από το 2001 έχουν επισημανθεί οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από την μενθόλη και μόνο πρόσφατα αναφέρθηκε ότι θα απαγορευθεί από το 2018!.
Ας μην ξεχνάμε ότι εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες διακεκριμένων επιστημόνων επισήμαιναν τις βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον από την παρουσία μολύβδου στην βενζίνη. Οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου ,χρηματοδοτούσαν έρευνες επίορκων επιστημόνων ότι ο μόλυβδος στην βενζίνη ήταν αθώος. Ο καθηγητής του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας, Gray Patterson ,για περισσότερο από πενήντα χρόνια αγωνίσθηκε με τις έρευνες του να πείση ότι ο μόλυβδος προκαλούσε νευρολογικές διαταραχές, επηρέαζε την μνήμη και την μάθηση, μόλυνε την τροφική αλυσίδα και ήταν ύποπτος για καρκινογενέσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του 90, μετά από εβδομήντα χρόνια, αποσύρθηκε παγκόσμια ο μόλυβδος από την βενζίνη λόγο των επιπτώσεων του στην υγεία και το περιβάλλον.
Παρά τις τεράστιες αντιδράσεις της βιομηχανίας ηλεκτρονικού τσιγάρου (ετήσιος τζίρος 2 δις. Ευρώ) η Επιτροπή Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αποφάσισε από τις 8 Αυγούστου του 2016 να απαγορεύεται η πώληση ηλεκτρονικών τσιγάρων σε άτομα κάτω των 16 ετών και με επίδειξη ταυτότητος σε άτομα κάτω των 25 ετών. Επίσης να απαγορεύεται η πώληση ηλεκτρονικών πακέτων από αυτόματα μηχανήματα ,εκτός από αυτά που βρίσκονται σε μπάρ, καζίνο κλπ. Επίσης να απαγορεύεται το ηλεκτρονικό κάπνισμα, άτμισμα, σε κλειστούς χώρους. Ακόμη δεν θα μπορούν να διαφημίζονται στο διαδίκτυο ή να είναι χορηγοί σε τηλεοπτικά προγράμματα. Σύντομα δε θα εκδοθούν και οι προειδοποιήσεις που θα πρέπει να αναφέρονται στα πακέτα των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Ενώ όλα αυτά τα μέτρα, έστω και μικρά αλλά αποφασιστικά βήματα γίνονται σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου στην πατρίδα μας επικρατεί το απόλυτο χάος όπου κανένα μέτρο δεν παίρνεται και αυτά τα νομοθετήματα που έχουν παρθεί δεν εφαρμόζονται.
Νίκος Κατσαρός
Πρ. Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών
Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
απόσπασμα από ομιλία στον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο στα πλαίσια συνεδρίου για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος
Πηγή εικόνας: REUTERS/Christian Hartmann/Files (FRANCE – Tags: HEALTH SOCIETY SCIENCE TECHNOLOGY BUSINESS)
